IAR - Aktualności

Nie ma nic straszniejszego niż czynna ignorancja.

2012-06-22, autor: Bogdan Stępień > powrót
© Copyright. Cytowanie/powoływanie się jest dozwolone jedynie z podaniem autora i źródła - pełnego odnośnika!

Już dawno temu, wybitny a może nawet najwybitniejszy niemiecki poeta, oraz [...], uczony i polityk Johann Wolfgang von Goethe słusznie zauważył, że Nie ma nic straszniejszego niż czynna ignorancja.

Artykuł ten jest komentarzem, nie tylko do prezentowanej - aktywnej/czynnej - ignorancji w artykule „Nieoznaczona subwencja” zamieszczonego dnia 15(?)/18(?) czerwca 2012 r. na stronie samorzad.pap.pl, ale jest również komentarzem do wszelkich innych maści/odcieni/wersji/typów ignorancji - w tym ignorancji biernej!

Aby unaocznić/zdemaskować czynną ignorancję zaprezentowaną w w/w artykule rozważymy kilka przykładów/przypadków. W każdy z tych przypadków naliczymy należną jst subwencję oświatową na rok 2011. Niezbędne do naliczenia subwencji oświatowej dla jst wielkości krajowe wynosiły na ten rok:

- standard finansowy
A = 4 717,0119 zł

- wspólczynniki struktury kadry nauczycielskiej w kraju:
W_sk = 0,035822416004174, W_kk = 0,176079992333814,
W_mk = 0,278699368461234, W_dk = 0,509398223200778,

- średnie wynagrodzenia nauczycieli - art. 30 ustawy KN:
P_ks = 2 504 zł/miesiąc, P_kk = 2 779 zł/miesiąc,
P_km = 3 605 zł/miesiąc, P_kd = 4 607 zł/miesiąc.

W pierwszych czterech przypadkach/przykładach zakładamy, że współczynniki struktury kadry nauczycielskiej jst są identyczne z ich odpowiednikami w skali całego kraju a inaczej mówiąc zakładamy, że W_si = W_sk, W_ki = W_kk, W_mi = W_mk a W_di = W_dk.

Przykład 1.

JST to miasto powyżej 5000 mieszkańców. Wg wrześniowego'2010 stanu SIO, jst ma tyko 1000 uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży. Żaden z uczniów tej jst nie posiada dodatkowej wagi oprócz wagi P39.

Ile wyniesie subwencja oświatowa dla tej jst?
Odpowiedź: Subwencja oświatowa dla tej jst wyniesie 4 721 728 zł.

Przykład 2.

JST to wieś lub miasto do 5000 mieszkańców. Wg wrześniowego'2010 stanu SIO, jst ma tylko 900 uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży. Z tego powodu, że jst to wieś lub miasto do 5000 mieszkańców, to każdy uczeń ma dodatkowo wagę P1 i P39. Zakładamy, że dodatkowych wag dla "jst" nie ma.

Ile wyniesie subwencja oświatowa dla tej jst?
Odpowiedź: Subwencja oświatowa dla tej jst wyniesie 6 425 600 zł.

Przykład 3.

JST to miasto powyżej 5000 mieszkańców. Wg wrześniowego'2010 stanu SIO, jst ma tylko 800 uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży. Z definicji każdemu uczniowi należy się dodatkowa waga P39. W przeciwieństwie do przykładu 1 zakładamy, że w tym przykładzie 100 z 800 uczniów ma dodatkową wagę P5.

Ile wyniesie subwencja oświatowa dla tej jst?
Odpowiedź: Subwencja oświatowa dla tej jst wyniesie 8 258 544 zł.

Tabela 1 - podsumowująca przykład 1 do 3:

Przypadek	Standard finansowy A	Liczba uczniów L	Wskaźnik D_i	Liczba zadań oświatowych U_w^*)	Subwencja oświatowa SO
1	2	3	4	5	6 (=245)
1	4 717.0119	1 000	1	1 001.0	4 721 728
2	4 717.0119	900	1.096	1 242.9	6 425 600
3	4 717.0119	800	1	1 750.8	8 258 544

^*) U_w - to liczba zadań oświatowych nazywana też często przeze mnie liczbą wagową uczniów - jest sumą statystycznjej liczby uczniów (nie mylić z liczbą uczniów), uzupełniającej liczby uczniów oraz przeliczeniowej liczby wychowanków.

Niektórzy mogą patrzeć z niedowierzaniem na powyższą tabelę widząc, że wraz ze spadkiem liczby uczniów (kol. 3) wzrasta subwencja oświatowa (kol. 6). Czy o takiej zależności subwencji oświatowej od liczby uczniów mówi się w artykule samorzad.pap.pl?

Zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN, uczeń: ten, kto się uczy w szkole.

Przykład 4.

Załóżmy, że jst to miasto powyżej 5000 mieszkańców i ma tylko jednego ucznia szkoły podstawowej dla dzieci i młodzieży i uczeń ten jest upośledzony umysłowym w stopniu głębokim oraz ma też jednego ucznia publicznej szkoły podstawowej ale dla dorosłych - bez żadnych niepełnosprawności.
Ilu uczniów ma ta jst? Odpowiedź: Ta jst ma dwóch uczniów.

Gdyby subwencja oświatowa była naliczana na ucznia lub też zależała od liczby uczniów, to jeżeli na jednego ucznia jst otrzyma subwencję w kwocie x to na dwóch uczniów otrzymałaby kwotę 2*x. Sprawdźmy czy rzeczywiście tak, to jest - tak, to działa?

Załóżmy, że jst, o której mowa w przykładzie 4 ma tylko jednego ucznia i uczniem tym jest pierwszy uczeń, o którym mowa w tym przykładzie.
Jeżeli założymy, że struktura kadry nauczycielskiej jest taka sama jak w kraju, to ile wyniesie subwencja oświatowa dla tej jst w 2011 r.?
Odpowiedź: W tym przypadku jst otrzyma subwencję oświatową w wysokości 49 533 zł.

Gdyby subwencja zależała od liczby uczniów, to wobec powyższej odpowiedzi kwota subwencji dla jst dla przykładu 4 powinna wynieść 2 * 49 533 zł. czyli 99 066 zł. Sprawdźmy, czy rzeczywiście MEN naliczyłby taką kwotę subwencji dla jst.
Pytam więc, w jakiej wysokości naliczy MEN subwencję dla jst dla danych z przykładu 4? Odpowiedź: Kwota subwencji dla jst wyniesie 52 839 zł.

Wobec tego jst na pierwszego ucznia dostała subwencję w wysokości 49 533 zł. a na drugiego 3 306 zł. Czy widać różnicę w tych subwencjach na "ucznia"? Czy jest jakikolwiek sens mówienia ogólnie o subwencji na ucznia?

Subwencja oświatowa jest subwencją zadaniową finansującą zadania oświatowe. Zadania oświatowe przypisane są do uczniów, jeden uczeń może tych zadań mieć mniej a inny więcej. Uczeń uczniowi może być nierówny, jak chodzi o liczbę przypisanych im zadań oświatowych finansowanych przez subwencję oświatową. Subwencja oświatowa jest wprost proporcjonalna nie do liczby uczniów a do liczby zadań oświatowych. Liczbę zadań oświatowych mierzy liczba wagowa uczniów, o której mowa w tabeli 1. Wzór na subwencję oświatową jest następujący

SO = A * D_i * U_w.
Liczba zadań oświatowych i liczba uczniów, to zupełnie inne wielkości i inne pojęcia.

Trzeba też wiedzieć, że wbrew temu co narzuca rozporządzenie MEN o podziale subwencji oświatowej wskaźnik korygujący D_i koryguje nie liczbę zadań oświatowych U_w a koryguje standard finansowy A!

Przykład 5.

JST to miasto powyżej 5000 mieszkańców. Wg wrześniowego'2010 stanu SIO, jst ma tyko 1000 uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży, i w szkołach tych pracuje 65 nauczycieli - wszyscy to nauczyciele kontraktowi. Żaden z uczniów tej jst nie posiada dodatkowej wagi oprócz wagi P39.

Ile wyniesie subwencja oświatowa dla tej jst?
Odpowiedź: Subwencja oświatowa dla tej jst wyniesie 3 615 063 zł.

Przykład 6.

JST to miasto powyżej 5000 mieszkańców. Wg wrześniowego'2010 stanu SIO, jst ma tyko 1000 uczniów szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży, i w szkołach tych pracuje 65 nauczycieli - wszyscy to nauczyciele dyplomowani. Żaden z uczniów tej jst nie posiada dodatkowej wagi oprócz wagi P39.

Ile wyniesie subwencja oświatowa dla tej jst?
Odpowiedź: Subwencja oświatowa dla tej jst wyniesie 5 371 836 zł.

Tabela 2 - podsumowująca przykład 5 i 6:

Przypadek	Standard finansowy A	Liczba uczniów L	Wskaźnik D_i	Liczba zadań oświatowych U_w^*)	Subwencja oświatowa SO
1	2	3	4	5	6 (=245)
5	4 717.0119	1 000	0.76562282286	1 001	3 615 063
6	4 717.0119	1 000	1.13768418314	1 001	5 371 836

Z przykładów 1 do 4 dowiedzieliśmy się, że subwencja oświatowa zależy nie od liczby uczniów a od liczby zadań oświatowych, i jest do niej wprost proporcjonalna. Z przykładów 5 i 6 dowiadujemy się natomiast, że subwencja zależy również od współczynników struktury kadry nauczycielskiej a mówiąc prościej zależy od średniego wynagrodzenia przeciętnego nauczyciela jst (P_i) odpowiednika art. 30 KN bez podziału na stopnie awansu. Im wyższe to średnie wynagrodzenie, tym wyższa subwencja oświatowa dla jst! Średnie wynagrodzenie P_i określone jest wzorem:

P_i = P_ks * W_si + P_kk * W_ki + P_km * W_mi + P_kd * W_di,
wartości wielkości P_ks, P_kk, P_km i P_kd oraz W_si, W_ki, W_mi i W_di podane są na metryczce subwencji oświatowej.

Fałszywym jest twierdzenie/mówienie, że Nie ma subwencji oświatowej przeznaczonej na "pensje" nauczycieli! Oczywiście, że w kwocie subwencji oświatowej otrzymywanej przez jst można wyróżnić trzy kwoty kosztowe/wydatkowe subwencji:

kwotę subwencji na wydatki rzeczowe oraz płacowe dla administracji i obsługi [wraz z pochodnymi],
kwotę subwencji na wynagrodzenia dla nauczycieli [wraz z pochodnymi ...],
kwotę subwencji na dodatek wiejski i mieszkaniowy [wraz z pochodnymi].

Takie rzeczy powinien wiedzieć każdy wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, pracownicy MEN oraz inne osoby, które tym tematem się zajmują. Powini to wiedzieć ale nie dość, że niektórzy tego nie wiedzą, to jeszcze publicznie nagłaśniają fałszywe tezy oraz próbują dezawuować lub też ośmieszyć wiedzę innych.

DYGRESJA

Kilka miesięcy temu zadałem jednemu pracownikowi MEN pytanie. Co sądzi o wzorze w oparciu, o który zarzucam ustalonej w ustawie budżetowej na rok 2012 kwocie subwencji oświatowej niespełnienie przez nią art. 28 ust. 1 ustawy o dochodach jst? W odpowiedzi zakwestionował on poprawność tego wzoru mówiąc, że wzór ten indeksuje całą kwotę subwencji zmianą średniego wynagrodzenia nauczyciela, kiedy część subwencji na wydatki rzeczowe nie wzrastają tak jak wydatki na nauczycieli. Wtedy powiedziałem mu, że nie ma wyjścia: indeksowanie całej kwoty subwencji zmianą średniego wynagrodzenia nauczycieli wynika wprost z litery prawa. Na tym rozmowa się zakończyła. Ten pracownik MEN jednak wie, że w subwencji oświatowej jest pewna część subwencji przewidziana na wydatki rzeczowe oraz płacowe dla administracji i obsługi [oraz …].

Po tej rozmowie postanowiłem sprawdzić jak kształtowała się cena hurtowa oleju opałowego w ostatnich latach. Każdy samorządowiec może sobie sprawdzić jak potężnymi kwotami w wydatkach rzeczowych są wydatki na ogrzewanie szkół.

Zmiana cen hurtowych oleju opałowego LOTOS
2012-01-03      względem      2011-01-01      wzrost o 29%
2011-01-01      względem      2010-01-01      wzrost o 25%
2010-01-01      względem      2009-01-01      wzrost o 33%

Zmiana średniego wynagrodzenia nauczyciela w kraju P_k
2012      względem      2011      wzrost o 7,04%
2011      względem      2010      wzrost o 8,46%
2010      względem      2009      wzrost o 6,91%

Gdzie: P_k = P_ks * W_sk + P_kk * W_kk + P_km * W_mk + P_kd * W_dk
Wartości wielkości P_ks, P_kk, P_km i P_kd oraz W_sk, W_kk, W_mk i W_dk podane są na metryczce subwencji oświatowej.

KONIEC DYGRESJI

INNY PRZYKŁAD CZYNNEJ IGNORANCJI:

Po historii opisanej w dygresji prowadziłem wykład dla grupy jst, w której uczestniczyli również przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej. W czasie tego wykładu chciałem pokrótce przedstawić problem bublowatości art. 30a ustawy KN oraz znacznego zaniżenia subwencji oświatowej na 2012 r.

Po przytoczeniu w czasie wykładu powyższej dygresji, wyraźnie podenerwowany pracownik merytoryczny Ministerstwa Edukacji Narodowej wstał i oznajmił: "Nie rób pan ludziom wody z mózgu. W subwencji oświatowej nie ma środków na wydatki rzeczowe."

Cóż mogłem wtedy zrobić? Na jego czynną ignorancję zareagowałem mówiąc mu, że nie zna prawa, w tym ustalonego przez samego Ministra Edukacji Narodowej - czyli rozporządzenia o podziale subwencji oświatowej.

Gdyby ten pracownik MENu, choć raz, przeczytał ze zrozumieniem w/w rozporządzenie, to by takich bzdur nie opowiadał. To, że w subwencji oświatowej są środki na wydatki rzeczowe wynika wprost z § 2 pkt 1 rozporządzenia MEN o podziale subwencji oświatowej oraz z określonego w jego załączniku wskaźnika W_r!

Czynna ignorancja pracowników Ministerstwa Edukacji Narodowej jest wyjątkowo szkodliwa. Jest ona wyjątkowo szkodliwa, bo ludzie na ogół traktują wypowiedzi pracowników MEN, jako prawdę najwyższą.

PRZYKŁADY BIERNEJ IGNORANCJI:

W czasie jednego ze szkoleń, które przeprowadziłem na temat subwencji oświatowej, jedna z jego uczestniczek przedstawiła bardzo ciekawy przykład zachowania jednego z dyrektorów szkoły jej jst. W czasie kontroli wykonanej przez jst w tej szkole zapytano dyrektora tej szkoły, dlaczego nie wprowadzał dotychczas do SIO udokumentowanych niepełnosprawności uczniów?

Odpowiedział, że nie wprowadzał ich do tego systemu, bo przecież mówi się, że subwencja naliczana jest na ucznia – zależy ona od liczby uczniów, standard finansowy jest na ucznia ble ble ble, więc wprowadzanie niepełnosprawności niczego nie zmieni w tej sprawie, zatem szkoda dodatkowej roboty! Tak, to mniej więcej pamiętam. Nie zapytałem wtedy tej osoby – a szkoda, że tego nie zrobiłem, czy ignorancja bierna tego dyrektora wynikała z czynnej ignorancji innych czy też z samej głupoty tego dyrektora i/lub błędu, jaki był w rozporządzeniu MEN w sprawie podziału subwencji oświatowej. Jst na głupocie jego ignorancji biernej ponosiła w skali jednego roku kilkadziesiąt tysięcy złotych strat!

W innej jst prowadząc analizę kosztów oświatowych wykryłem ignorancję bierną jednego z dyrektorów, która spowodował stratę w ciągu jednego roku dla tej jst w wysokości około 2.3 mln zł! Inny dyrektor tej jst swoja ignorancją bierną spowodował dla tej jst stratę w wysokości około 0.4 mln złotych!

PYTANIA RETORYCZNE:

Czy ignoranci mogą naprawić system finansowania polskiej edukacji?

Czy ignoranci mogą odwrócić trend systematycznie pogarszającej się jakości polskiej edukacji?

Czy ignoranci mogą naprawić Rzeczpospolitą?

> powrót