Szanowny Panie,

w nawiązaniu do pisma z dnia 24 września 2015 r. w sprawie uzgodnienia wspólnego stanowiska dotyczącego art. 32 tzw. ustawy okołobudżetowej¹ oraz rozdziałów 80149 i 80150, przekazuje poniższe informacje.

Po analizie dokonanej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej informuje, że podtrzymujemy swoje stanowisko odnośnie interpretacji specjalnej organizacji nauki i metod pracy, które zostało już Panu przesłane w piśmie nr DAP- WA.350.115.2015.RK z dnia 9 września 2015 r. oraz zostało umieszczone na stronie internetowej MEN. Jednakże poniżej prezentujemy je powtórnie.

Specjalną organizacją nauki i metod pracy obejmuje się dzieci i młodzież niepełnosprawne, niedostosowane społecznie i zagrożone niedostosowaniem społecznym.

Dzieci i młodzież z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim obejmowane są zajęciami rewaIidacyjno-wychowawczymi na podstawie orzeczenia potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych² .

Dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami: niesłyszqcych, słabosłyszących, niewidomych, słabowidzqcych, z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu Iekkim, umiarkowanym lub znacznym, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi, a także dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, organizuje się w systemie oświaty kształcenie specjalne³. Kształcenie to organizowane jest na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego⁴ .

Przedszkola, szkoły (oddziały) oraz ośrodki, oprócz realizacji obowiązkowych zajęć edukacyjnych, zapewniają dzieciom i młodzieży objętym kształceniem specjalnym⁵:

1. realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego;
2. odpowiednie, ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne;
3. zajęcia specjalistyczne, o których mowa w przepisach w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach⁶;
4. inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów w szczególności zajęcia rewalidacyjne⁷, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne;
5. integrację dzieci Iub uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z dziećmi Iub uczniami pełnosprawnymi;
6. przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym.

Dla każdego ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego opracowuje się indywidualny program edukacyjno- terapeutyczny.

Program ten:

• uwzględnia zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego oraz potrzeby ucznia wynikające z wielospecjalistycznej oceny poziomu jego funkcjonowania, dokonywanej przez zespół nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych oraz specjalistów prowadzących zajęcia z tym uczniem;
• określa m. in. zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów podejmowane wobec ucznia oraz realizowane zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia, w tym odpowiednio zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne, zajęcia z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Zakres zajęć realizowanych w ramach kształcenia specjalnego obejmuje obowiązkowe zajęcia edukacyjne oraz zajęcia o charakterze terapeutycznym i wspierającym rozwój ucznia, określone w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym. Katalog rodzajów zajęć realizowanych z uczniem objętym kształceniem specjalnym, a więc wymagającym stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, nie jest zatem zamknięty, bowiem ich rodzaj jest uzależniony od indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz posiadanych możliwości psychofizycznych tego ucznia.

Przedszkole, szkoła lub placówka do której uczęszcza uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego ma obowiązek realizacji zaleceń zawartych w tym orzeczeniu⁸. W celu realizacji zadań związanych z organizacją kształcenia, wychowania i opieki uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zatrudnia się odpowiednią do potrzeb uczniów tych uczniów kadrę⁹.

Organ prowadzący szkołę odpowiada za jej działalność, a do jego zadań należy m.in. wyposażenie szkoły w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do pełnej realizacji programów nauczania, programów wychowawczych, przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów oraz wykonywania innych zadań statutowych oraz zapewnienie warunków umożliwiających stosowanie specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym¹⁰.

Z powyższego wynika, że przepisy prawa szczegółowo określają obowiązki jednostek systemu oświaty oraz ich organów prowadzących w zakresie organizacji specjalnej organizacji nauki i metod pracy.

W opinii Ministerstwa Edukacji Narodowej część wydatków w szkołach, przedszkolach, placówkach ogólnodostępnych w tym z oddziałami integracyjnymi nie będzie mogła być klasyfikowana w rozdziałach 80149 i 80150. Mowa tutaj np. o wydatkach na doskonalenie zawodowe nauczycieli dokształcających się w zakresie stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy lub o wydatkach związanych z kształceniem specjalnym uczniów w świetlicach, internatach, w poradniach psychologiczno — pedagogicznych, oraz wydatkach związanych z doskonaleniem nauczycieli w placówkach wychowawczych. Dlatego też ostateczna ocena realizacji obowiązku, o którym mowa w art. 32 ustawy okołobudżetowej nie zawsze może być dokonana wyłącznie w oparciu o klasyfikacje budżetową.

Odnosząc się do problemu dotyczącego szkół przyszpitalnych, informujemy że MEN kalkulując środki subwencji oświatowej na realizację zadań wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod w przypadku tych szkół uwzględnił tylko kwoty naliczane na uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego. Jednocześnie uważając, że w przypadku tych szkół samorząd rozliczając się z przedmiotowego obowiązku po stronie wydatkowej uwzględni wyłącznie wydatki związane z uczniami posiadającymi orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.